برای تعریف اقیانوسها میتوان گفت،اقیانوس پهنه وسیعی از آب است که بیش از دو سوم سطح زمین را می پوشاند.
اقيانوس ها بيشتر سطح زمین يعني حدود 70 درصد سطح زمين را مي پوشانند. اقيانوس ها 97 درصد ذخيره آب روي زمين را در خود دارند. يعني تنها حدود سه درصد آب سطح زمين شيرين است. 78 درصد بارندگي كره زمين بر روي اقيانوس ها رخ مي دهد و اقيانوس ها منبع 86 درصد بخار آب كره زمين هستند. اقيانوس هاي زمين در منظومه شمسي بي همتا هستند. هيچ سياره ديگري در منظومه شمسي آب مايع ندارد (اگرچه يافته هاي اخير نشان مي دهد كه مريخ ممكن است در گذشته هاي نزديك مقداري آب مايع داشته است).
زندگي روي سياره زمين ازدرياها منشأ گرفته و اقيانوس ها در ادامه به خانه جانوران زنده شناور تبديل شده اند.
اقیانوس یک پیکره مستغنی، ارگانیک و زنده است.نوعی سیستم بیولوژی خود متکی که برای حفظ سیستم خود تنظیم و پایدار خود که جریان انرژی را از اتمسفر و حرکت مواددر لیتوسفر را متعادل می سازد، با محیط های فیزیکی کنش متقابل دارد. به عبارت دیگر اقیانوس یک بیوسفر جهانی است که انرژی را از خورشید، بادها و امواج گرفته شده در جهان توزیع می کند.علاوه براین اقیانوس ها مواد شیمیایی را از حوزه ها و قاره های اقیانوسی به سیستم های زنده منتقل و آنها را به گردش در می آورند.
كاركرد اقيانوس ها:
اقيانوس هاي زمين كاركردهاي زيادي دارند. مخصوصاً بر روي دما و هوا تأثير مي گذارند. اگر اقيانوس وجود نداشت و همه زمين خشكي بود, اثر گلخانه اي دماي زمين را بسيار بالا مي برد. اين چرخه آب ست كه مانع مي شود تا زمين به خاطر اثر گلخانه اي خيلي گرم شود. اگر زمين جو كنوني خود را داشت ولي اقيانوس نداشت و انرژي تابشي معادل همين انرژي اي كه حالا به زمين مي رسد وجود داشت، دماي سطح زمين به 67 درجه سانتي گراد مي رسيد. اما اين اتفاق نمي افتد چون اقيانوس ها بيشتر گرمايي كه از خورشيد به زمين مي رسد را ذخيره مي كنند.
اقيانوس كه پيوسته در حال حركت است، اين انرژي گرمايي را در سراسر كره زمین پخش مي كند. اين كار باعث مي شود خشكي هاي زمين و نيز هوا در طول زمستان گرم و در طول تابستان خنك شوند. به عبارتي اقيانوس ها دماي زمين را معتدل نگه مي دارند.
چرخه آب:
چرخه آب به اين شكل است كه نور خورشيد سطح آب را گرم مي كند. درياها گرمايشان را از طريق تبخير از دست مي دهند. بادها بخار آب را از سطح درياها دور مي كنند. موقعي كه بخار آب به صورت باران ريزش مي كند، گرما را آزاد مي كند كه هوا را گرم مي كند و چرخش را درجو به راه مي اندازد. به عبارتي چرخه آب شامل بخار شدن آب از سطح اقيانوس و سطح خشكي، انتقال بخار آب به وسيله جو، بارش به اقيانوس و سطح زمين، انتقال آب از مناطق خشكي به داخل اقيانوس و بازگشت جريان آب تازه از خشكي به اقيانوس است.
شارژ الكتريكي مولكول هاي آب به آب اين توانايي را مي دهد تا اتم هاي مواد ديگر را جذب كند. اين كيفيت به آب اجازه مي دهد تا بسياري از مواد را حل شده نگه دارد. توانايي آب در نگهداري مواد حل شده به آن اين قدرت را مي دهد تا سنگ ها را تجزيه كند. آب مايع روي زمين نه تنها روي زمين تأثير مي گذارد بلكه بر داخل زمين هم اثر مي گذارد. آب در سنگ هاي طبقات پايين تر زمين, درجه حرارت ذوب سنگ را پايين تر مي آورد. آب, سنگ ها را ضعيف مي كند و فرايند ذوب شدن سنگ ها در زير سطح زمين را آسان تر مي كند.
مقدار شوري:
مقدار شوري آب اقيانوس ها متفاوت است. اقيانوس ها و درياها تقريباً 5 ضربدر 10 به توان 16 تن نمك دارند. يك فوت مكعب از آب دريا به طور متوسط 2/2 پوند نمك دارد.
از نظر وزني حدود 5/3 درصد از اقيانوس ها نمك است. به عبارتي ميزان نمك در 1000 پوند آب 35 پوند است.
شورترين آب، آب درياي سرخ و خليج فارس است كه شوري آنها حدود 40 پوند در 1000 پوند آب است. درياهايي كه كمترين شوري را دارند در مناطق قطبي هستند كه هم ذوب يخ قطبي و هم مقدار زياد باران ميزان نمك را كم مي كند.
ساختمان پوسته اقيانوسي:
اطلاعات ما از ترکیب و ساختمان قشر اقیانوسی اکثرا بر اساس مدارک ژئوفیزیکی و مطالعه نمونه‌های سنگی که از حفاریها و نمونه برداری از کف اقیانوسها بدست آمده استوار می‌باشد. اطلاعات لرزه‌ای و ثقل سنجی ، پوسته اقیانوسی ، سه لایه با ضخامت متوسط 6 کیلومتر را نشان می‌دهد:
•لایه اول : لایه اول یا بالاترین لایه شامل سنگهای رسوبی غیر متراکم به ضخامت یک کیلومتراست.
•لایه دوم : لایه دوم از سنگهای متراکم مانند آهک و شیل تشکیل شده و معمولا بین 1.5 تا 2 کیلومتر ضخامت دارد. در بعضی نواحی جریانهای گدازه بازالتی بطور بین چینه‌ای در لابلای این سنگها قرار گرفته است. از این بازالتها که پس از فوران به سرعت زیر آب سرد شده‌اند، اغلب به شکل بالشتکهای کروی در می‌آیند که پیلو (pillow) نامیده می‌شوند.
•لایه سوم : لایه سوم با ضخامتی در حدود 5 کیلومتر تا شکستگی موهورویچیک ادامه پیدا می‌کند. مرز بین پوسته جامد و گوشته با افزایش ناگهانی چگالی سنگها مشخص میشود. ترکیب لایه سوم به خوبی معلوم نیست، ولی از اطلاعات موجود درباره مراحل تشکیل پوسته اقیانوسی چنین استنباط میشود که این لایه در قسمت بالا شامل ترکیبات آذرین بازیک نفوذی و در پایین شامل سنگهای آذرین بازیک احتمالا از نوع گابرو می‌باشد.
گسترش کف دریا مکانیسمی است که در اثر آن پوسته اقیانوسی بوجود می‌آید و یا ازبین می‌رود. کف تمام اقیانوسها به علت بیرون ریختن مواد مذاب ، مخصوصا گدازه‌های بازالتی که از گوشته بیرون می‌آید دارای برجستگیهای در حال افزایش است. نسبت گسترش پوسته جدید در کف اقیانوسها در دو پهلوی برجستگی ، هر سال بین یک تا ده سانتیمتر تغییر می‌کند. نه تنها پوسته جامد در این حرکات بلکه گوشته بالایی تا عمق 70 الی 100 کیلومتر روی لایه نیمه مذاب حرکت می‌کند.
به محض رسیدن مواد مذاب جوشان بازالتی به سطح دریا ، در طول برجستگیها جامد گردیده و مغناطیسی در جهت شمال و جنوب ایجاد می‌گردد که همان میدان مغناطیسی متداول زمین است. به عبارت دیگر ، پوسته جامد مغناطیسی را بطور یکسان در دو طرف برجستگی مانند یک نوار ضبط می‌کند.
در اقیانوسهای بزرگتر و بویژه در اقیانوس کبیر ، با گسترش آخرین سطح کف اقیانوس ، پوسته اقیانوسی در اثر نیروهای کمپرسیونی یا فشاری در مانتل پایین می‌رود. این عمق پوسته اقیانوسی در محل شکافهای اقیانوسی مشاهده میشود. به عبارت دیگر ، یکی از پلیتها که معمولا به علت گسترش فعال کف دریا تحرک زیادی دارد، در مجاور پلیت دیگر به علت نیروهای فشاری به سمت پایین کج میشود. قسمتی از این فرو رفتگی که شیب تند دارد، زون فرورانش را ایجاد می‌نماید. پلیت فرو رفته ضمن پایین رفتن پوسته اقیانوسی را به سمت زیر و داخل گوشته حمل کرده و رسوبات سطحی که چگالی کمتری دارند. در طی این مراحل تغییرشکل داده و اسکارپ تشکیل می‌دهند.
تمامی بقایای پوسته اقیانوسی بین 100 تا 300 کیلومتر عمق ذوب می‌شوند، اما پلیت تا عمق 700 کیلومتر قبل از ذوب شدن کامل در مانتل پایین می‌رود. مواد مذاب پوسته اقیانوسی به علت داشتن چگالی کمتر از مانتل ، به صورت گدازه و همراه با رسوبات حاصل از اسکارپ‌ها از کف اقیانوس فوران و رشته جزایر ولکانیکی یا جزایر قوسی را در حاشیه پلیتی که در روی پلیت دیگر قرار گرفته تشکیل می‌دهند.
میانگین عمق اقیانوسها: 3795 متر است.
حوزه های جغرافیایی در سرتاسر جهان اقیانوس نامیده می شود
هنوز دقیقا مرز مشخصی برای جداسازی آب این اقیانوس ها وجود ندارد.
اقيانوس هاي زمين همه به هم متصلند
در تقسیم بندی قدیم، اقیانوسها را به 5 دسته تقسیم کرده بودند که شامل آرام، اطلس، هند، منجمد شمالی و منجمد جنوبی بود. اما در تقسیم بندی جدید 4 دسته شده اند (توسط محققی بنام Bruns در سال 1958) و اقیانوس منجمد جنوبی Anarctic ocean حذف شده است و محل تداخل، ارتباط و پیوستگی سه اقیانوس هند، کبیر و اطلس نامیده شده است. اقیانوس منجمد جنوبی چون توسط پدیده زمین شناختی مشخصی بوجود نیامده و هیچ عارضه طبیعی نظیر خشکی، برآمدگی و دماغه باعث جدایی اقیانوس منجمد جنوبی از سایر اقیانوسها نشده بود لذا بعنوان اقیانوس نامیده نمی شود. اقیانوس منجمد شمالی هم گاهی دریای منجمد شمالی نامیده میشود چون یکی از ویژگیهای مهم اقیانوسها را ندارد بدین معنی یکی از خصوصیات مهم همه اقیانوسها این است که ارتباط وسیعی در سطح و عمق با یکدیگر میباشند ولی اقیانوس منجمد شمالی فاقد چنین ویژگی است.
-قسمتهای انتهایی قاره ها را که در داخل دریاها فرو رفته اند اصطلاحا دماغه گویند مثل دماغه تازمانی و بنگال که انتهای هند است.
چه چيزي باعث ايجاد موج در اقيانوس مي شود؟
باد امواج را در سطح اقيانوس ها و درياچه ها به وجود مي آورد. باد در حين اصطكاك بين مولكول هاي هوا و مولكول هاي آب مقداري از انرژيش را به آب انتقال مي دهد. بادهاي قوي تر مثل باد هاي توفاني موج هاي بزرگ تري را به وجود مي آورند. شما مي توانيد با فوت كردن به سراسر يك كاسه آب موج هايي در ابعاد كوچك بسازيد.
امواج آب به طور افقي حركت نمي كنند. آنها فقط رو به پايين و بالا حركت مي كنند (يك موج جريان آب را ايجاد نمي كند).
تسونامي (بعضي وقت ها امواج جزر و مدي ناميده مي شود) با امواج سطحي متفاوت است. تسونامي معمولاً به وسيله زلزله هاي زير آبي، انفجارهاي آتشفشاني و ريزش كوه ايجاد مي شود.
چه چيزي باعث ايجاد جزر و مد مي شود؟
جزر و مدها , بالا رفتن و پايين افتادن دوره اي بدنه بزرگي از آب هستند. جزر و مدها به وسيله كنش و واكنش جاذبه اي بين زمين و ماه به وجود مي آيند. كشش جاذبه اي ماه باعث مي شود اقيانوس ها به سمت ماه بالا بروند و برآمده شوند. برآمدگي ديگري هم رخ مي دهدكه عكس شرايط قبلي ست. يعني زماني كه زمين به جانب ماه كشيده مي شود. از آنجايي كه موقعي كه اين اتفاق مي افتد زمين مي چرخد، هر روز دو جزر و مد در اقيانوس ها رخ مي دهد.
چرا اقيانوس آبي ست؟
نور خورشيد از همه رنگ هاي رنگين كمان تشكيل شده. اين رنگ ها عبارتند از: قرمز، نارنجي، زرد، سبز، آبي و بنفش. از قسمت سطح آب، مقداري از نور خورشيد منعكس مي شود كه اين نور رنگ آسمان را بازتاب مي دهد. بخشي از نور خورشيد هم به داخل آب نفوذ مي كند و به وسيله ريز موج ها و ذرات، در آب پخش و پراكنده مي شود. در قسمت عميق آب, بيشتر نور خورشيد به وسيله اكسيژن در آب پراكنده مي شود، و اين قسمت آب هم بيشتر نور آبي را پراكنده مي كند.
آب بيشتر نور قرمز موجود در نور خورشيد را جذب مي كند. اما توزيع و پخش نور آبي را افزايش مي دهد.
بعضي از درياهايي كه رنگشان تک است:
درياي سرخ اغلب قرمز به نظر مي رسد و اين به خاطر خزه ها و فیتوپلانکتون قرمزي ست كه در اين دريا زندگي مي كنند. درياي سياه تقريباً سياه به نظر مي رسد به خاطر اين كه در آن هيدروژن سولفيد تجمع زيادي دارد (كه به رنگ سياه ظاهر مي شود).
دریا چیست؟
آب بسیار که محوطه وسیعی را فرا گیرد و به اقیانوس راه دارد را دریا گویند(درياها شاخه هاي كوچك تري از اقيانوس هستند).
مجموع آب های شور که جزء اعظم کره زمین را می پوشاند و تقریباً سه چهارم سطح زمین را در بر گرفته و در نیمکره جنوبی بیشتر از نیمکره شمالی زمین را فرا گرفته است.
عنوان دریا معمولاً برای دریاچه های شور هم که فاقد مجرای خروجی طبیعی اند نیز استفاده می شود، مانند دریای خزر که دریاچه ای بزرگ است، و دریاچه گالیله که یک دریاچه کوچک با آب شیرین و مجرای خروجی طبیعی است.
عمق دریاها مختلف و تغییر پذیر است. بستر دریاها مانند سطح زمین ناصاف و غیر مسطح می باشد و در زیر آب دره هایی موجود است شبیه به دره هایی که در کوه های بسیار مرتفع مشاهده می کنیم و جزیره های کوچک و کم وسعت نیز قله های کوه های مرتفع زیر دریا هستند.
فهرست اسامی دریاها ( جمعاً 54 دریا ) توسط International Hydrographic Bureau جمع آوری شده است.
بزرگ ترين درياها درياي چين جنوبي، درياي كاراييب و درياي مديترانه هستند.
اقيانوس ها بيشتر سطح زمین يعني حدود 70 درصد سطح زمين را مي پوشانند. اقيانوس ها 97 درصد ذخيره آب روي زمين را در خود دارند. يعني تنها حدود سه درصد آب سطح زمين شيرين است. 78 درصد بارندگي كره زمين بر روي اقيانوس ها رخ مي دهد و اقيانوس ها منبع 86 درصد بخار آب كره زمين هستند. اقيانوس هاي زمين در منظومه شمسي بي همتا هستند. هيچ سياره ديگري در منظومه شمسي آب مايع ندارد (اگرچه يافته هاي اخير نشان مي دهد كه مريخ ممكن است در گذشته هاي نزديك مقداري آب مايع داشته است).
زندگي روي سياره زمين ازدرياها منشأ گرفته و اقيانوس ها در ادامه به خانه جانوران زنده شناور تبديل شده اند.
اقیانوس یک پیکره مستغنی، ارگانیک و زنده است.نوعی سیستم بیولوژی خود متکی که برای حفظ سیستم خود تنظیم و پایدار خود که جریان انرژی را از اتمسفر و حرکت مواددر لیتوسفر را متعادل می سازد، با محیط های فیزیکی کنش متقابل دارد. به عبارت دیگر اقیانوس یک بیوسفر جهانی است که انرژی را از خورشید، بادها و امواج گرفته شده در جهان توزیع می کند.علاوه براین اقیانوس ها مواد شیمیایی را از حوزه ها و قاره های اقیانوسی به سیستم های زنده منتقل و آنها را به گردش در می آورند.
كاركرد اقيانوس ها:
اقيانوس هاي زمين كاركردهاي زيادي دارند. مخصوصاً بر روي دما و هوا تأثير مي گذارند. اگر اقيانوس وجود نداشت و همه زمين خشكي بود, اثر گلخانه اي دماي زمين را بسيار بالا مي برد. اين چرخه آب ست كه مانع مي شود تا زمين به خاطر اثر گلخانه اي خيلي گرم شود. اگر زمين جو كنوني خود را داشت ولي اقيانوس نداشت و انرژي تابشي معادل همين انرژي اي كه حالا به زمين مي رسد وجود داشت، دماي سطح زمين به 67 درجه سانتي گراد مي رسيد. اما اين اتفاق نمي افتد چون اقيانوس ها بيشتر گرمايي كه از خورشيد به زمين مي رسد را ذخيره مي كنند.
اقيانوس كه پيوسته در حال حركت است، اين انرژي گرمايي را در سراسر كره زمین پخش مي كند. اين كار باعث مي شود خشكي هاي زمين و نيز هوا در طول زمستان گرم و در طول تابستان خنك شوند. به عبارتي اقيانوس ها دماي زمين را معتدل نگه مي دارند.
چرخه آب:
چرخه آب به اين شكل است كه نور خورشيد سطح آب را گرم مي كند. درياها گرمايشان را از طريق تبخير از دست مي دهند. بادها بخار آب را از سطح درياها دور مي كنند. موقعي كه بخار آب به صورت باران ريزش مي كند، گرما را آزاد مي كند كه هوا را گرم مي كند و چرخش را درجو به راه مي اندازد. به عبارتي چرخه آب شامل بخار شدن آب از سطح اقيانوس و سطح خشكي، انتقال بخار آب به وسيله جو، بارش به اقيانوس و سطح زمين، انتقال آب از مناطق خشكي به داخل اقيانوس و بازگشت جريان آب تازه از خشكي به اقيانوس است.
شارژ الكتريكي مولكول هاي آب به آب اين توانايي را مي دهد تا اتم هاي مواد ديگر را جذب كند. اين كيفيت به آب اجازه مي دهد تا بسياري از مواد را حل شده نگه دارد. توانايي آب در نگهداري مواد حل شده به آن اين قدرت را مي دهد تا سنگ ها را تجزيه كند. آب مايع روي زمين نه تنها روي زمين تأثير مي گذارد بلكه بر داخل زمين هم اثر مي گذارد. آب در سنگ هاي طبقات پايين تر زمين, درجه حرارت ذوب سنگ را پايين تر مي آورد. آب, سنگ ها را ضعيف مي كند و فرايند ذوب شدن سنگ ها در زير سطح زمين را آسان تر مي كند.
مقدار شوري:
مقدار شوري آب اقيانوس ها متفاوت است. اقيانوس ها و درياها تقريباً 5 ضربدر 10 به توان 16 تن نمك دارند. يك فوت مكعب از آب دريا به طور متوسط 2/2 پوند نمك دارد.
از نظر وزني حدود 5/3 درصد از اقيانوس ها نمك است. به عبارتي ميزان نمك در 1000 پوند آب 35 پوند است.
شورترين آب، آب درياي سرخ و خليج فارس است كه شوري آنها حدود 40 پوند در 1000 پوند آب است. درياهايي كه كمترين شوري را دارند در مناطق قطبي هستند كه هم ذوب يخ قطبي و هم مقدار زياد باران ميزان نمك را كم مي كند.
ساختمان پوسته اقيانوسي:
اطلاعات ما از ترکیب و ساختمان قشر اقیانوسی اکثرا بر اساس مدارک ژئوفیزیکی و مطالعه نمونه‌های سنگی که از حفاریها و نمونه برداری از کف اقیانوسها بدست آمده استوار می‌باشد. اطلاعات لرزه‌ای و ثقل سنجی ، پوسته اقیانوسی ، سه لایه با ضخامت متوسط 6 کیلومتر را نشان می‌دهد:
•لایه اول : لایه اول یا بالاترین لایه شامل سنگهای رسوبی غیر متراکم به ضخامت یک کیلومتراست.
•لایه دوم : لایه دوم از سنگهای متراکم مانند آهک و شیل تشکیل شده و معمولا بین 1.5 تا 2 کیلومتر ضخامت دارد. در بعضی نواحی جریانهای گدازه بازالتی بطور بین چینه‌ای در لابلای این سنگها قرار گرفته است. از این بازالتها که پس از فوران به سرعت زیر آب سرد شده‌اند، اغلب به شکل بالشتکهای کروی در می‌آیند که پیلو (pillow) نامیده می‌شوند.
•لایه سوم : لایه سوم با ضخامتی در حدود 5 کیلومتر تا شکستگی موهورویچیک ادامه پیدا می‌کند. مرز بین پوسته جامد و گوشته با افزایش ناگهانی چگالی سنگها مشخص میشود. ترکیب لایه سوم به خوبی معلوم نیست، ولی از اطلاعات موجود درباره مراحل تشکیل پوسته اقیانوسی چنین استنباط میشود که این لایه در قسمت بالا شامل ترکیبات آذرین بازیک نفوذی و در پایین شامل سنگهای آذرین بازیک احتمالا از نوع گابرو می‌باشد.
گسترش کف دریا مکانیسمی است که در اثر آن پوسته اقیانوسی بوجود می‌آید و یا ازبین می‌رود. کف تمام اقیانوسها به علت بیرون ریختن مواد مذاب ، مخصوصا گدازه‌های بازالتی که از گوشته بیرون می‌آید دارای برجستگیهای در حال افزایش است. نسبت گسترش پوسته جدید در کف اقیانوسها در دو پهلوی برجستگی ، هر سال بین یک تا ده سانتیمتر تغییر می‌کند. نه تنها پوسته جامد در این حرکات بلکه گوشته بالایی تا عمق 70 الی 100 کیلومتر روی لایه نیمه مذاب حرکت می‌کند.
به محض رسیدن مواد مذاب جوشان بازالتی به سطح دریا ، در طول برجستگیها جامد گردیده و مغناطیسی در جهت شمال و جنوب ایجاد می‌گردد که همان میدان مغناطیسی متداول زمین است. به عبارت دیگر ، پوسته جامد مغناطیسی را بطور یکسان در دو طرف برجستگی مانند یک نوار ضبط می‌کند.
در اقیانوسهای بزرگتر و بویژه در اقیانوس کبیر ، با گسترش آخرین سطح کف اقیانوس ، پوسته اقیانوسی در اثر نیروهای کمپرسیونی یا فشاری در مانتل پایین می‌رود. این عمق پوسته اقیانوسی در محل شکافهای اقیانوسی مشاهده میشود. به عبارت دیگر ، یکی از پلیتها که معمولا به علت گسترش فعال کف دریا تحرک زیادی دارد، در مجاور پلیت دیگر به علت نیروهای فشاری به سمت پایین کج میشود. قسمتی از این فرو رفتگی که شیب تند دارد، زون فرورانش را ایجاد می‌نماید. پلیت فرو رفته ضمن پایین رفتن پوسته اقیانوسی را به سمت زیر و داخل گوشته حمل کرده و رسوبات سطحی که چگالی کمتری دارند. در طی این مراحل تغییرشکل داده و اسکارپ تشکیل می‌دهند.
تمامی بقایای پوسته اقیانوسی بین 100 تا 300 کیلومتر عمق ذوب می‌شوند، اما پلیت تا عمق 700 کیلومتر قبل از ذوب شدن کامل در مانتل پایین می‌رود. مواد مذاب پوسته اقیانوسی به علت داشتن چگالی کمتر از مانتل ، به صورت گدازه و همراه با رسوبات حاصل از اسکارپ‌ها از کف اقیانوس فوران و رشته جزایر ولکانیکی یا جزایر قوسی را در حاشیه پلیتی که در روی پلیت دیگر قرار گرفته تشکیل می‌دهند.
میانگین عمق اقیانوسها: 3795 متر است.
حوزه های جغرافیایی در سرتاسر جهان اقیانوس نامیده می شود
هنوز دقیقا مرز مشخصی برای جداسازی آب این اقیانوس ها وجود ندارد.
اقيانوس هاي زمين همه به هم متصلند
در تقسیم بندی قدیم، اقیانوسها را به 5 دسته تقسیم کرده بودند که شامل آرام، اطلس، هند، منجمد شمالی و منجمد جنوبی بود. اما در تقسیم بندی جدید 4 دسته شده اند (توسط محققی بنام Bruns در سال 1958) و اقیانوس منجمد جنوبی Anarctic ocean حذف شده است و محل تداخل، ارتباط و پیوستگی سه اقیانوس هند، کبیر و اطلس نامیده شده است. اقیانوس منجمد جنوبی چون توسط پدیده زمین شناختی مشخصی بوجود نیامده و هیچ عارضه طبیعی نظیر خشکی، برآمدگی و دماغه باعث جدایی اقیانوس منجمد جنوبی از سایر اقیانوسها نشده بود لذا بعنوان اقیانوس نامیده نمی شود. اقیانوس منجمد شمالی هم گاهی دریای منجمد شمالی نامیده میشود چون یکی از ویژگیهای مهم اقیانوسها را ندارد بدین معنی یکی از خصوصیات مهم همه اقیانوسها این است که ارتباط وسیعی در سطح و عمق با یکدیگر میباشند ولی اقیانوس منجمد شمالی فاقد چنین ویژگی است.
-قسمتهای انتهایی قاره ها را که در داخل دریاها فرو رفته اند اصطلاحا دماغه گویند مثل دماغه تازمانی و بنگال که انتهای هند است.
چه چيزي باعث ايجاد موج در اقيانوس مي شود؟
باد امواج را در سطح اقيانوس ها و درياچه ها به وجود مي آورد. باد در حين اصطكاك بين مولكول هاي هوا و مولكول هاي آب مقداري از انرژيش را به آب انتقال مي دهد. بادهاي قوي تر مثل باد هاي توفاني موج هاي بزرگ تري را به وجود مي آورند. شما مي توانيد با فوت كردن به سراسر يك كاسه آب موج هايي در ابعاد كوچك بسازيد.
امواج آب به طور افقي حركت نمي كنند. آنها فقط رو به پايين و بالا حركت مي كنند (يك موج جريان آب را ايجاد نمي كند).
تسونامي (بعضي وقت ها امواج جزر و مدي ناميده مي شود) با امواج سطحي متفاوت است. تسونامي معمولاً به وسيله زلزله هاي زير آبي، انفجارهاي آتشفشاني و ريزش كوه ايجاد مي شود.
چه چيزي باعث ايجاد جزر و مد مي شود؟
جزر و مدها , بالا رفتن و پايين افتادن دوره اي بدنه بزرگي از آب هستند. جزر و مدها به وسيله كنش و واكنش جاذبه اي بين زمين و ماه به وجود مي آيند. كشش جاذبه اي ماه باعث مي شود اقيانوس ها به سمت ماه بالا بروند و برآمده شوند. برآمدگي ديگري هم رخ مي دهدكه عكس شرايط قبلي ست. يعني زماني كه زمين به جانب ماه كشيده مي شود. از آنجايي كه موقعي كه اين اتفاق مي افتد زمين مي چرخد، هر روز دو جزر و مد در اقيانوس ها رخ مي دهد.
چرا اقيانوس آبي ست؟
نور خورشيد از همه رنگ هاي رنگين كمان تشكيل شده. اين رنگ ها عبارتند از: قرمز، نارنجي، زرد، سبز، آبي و بنفش. از قسمت سطح آب، مقداري از نور خورشيد منعكس مي شود كه اين نور رنگ آسمان را بازتاب مي دهد. بخشي از نور خورشيد هم به داخل آب نفوذ مي كند و به وسيله ريز موج ها و ذرات، در آب پخش و پراكنده مي شود. در قسمت عميق آب, بيشتر نور خورشيد به وسيله اكسيژن در آب پراكنده مي شود، و اين قسمت آب هم بيشتر نور آبي را پراكنده مي كند.
آب بيشتر نور قرمز موجود در نور خورشيد را جذب مي كند. اما توزيع و پخش نور آبي را افزايش مي دهد.
بعضي از درياهايي كه رنگشان تک است:
درياي سرخ اغلب قرمز به نظر مي رسد و اين به خاطر خزه ها و فیتوپلانکتون قرمزي ست كه در اين دريا زندگي مي كنند. درياي سياه تقريباً سياه به نظر مي رسد به خاطر اين كه در آن هيدروژن سولفيد تجمع زيادي دارد (كه به رنگ سياه ظاهر مي شود).
دریا چیست؟
آب بسیار که محوطه وسیعی را فرا گیرد و به اقیانوس راه دارد را دریا گویند(درياها شاخه هاي كوچك تري از اقيانوس هستند).
مجموع آب های شور که جزء اعظم کره زمین را می پوشاند و تقریباً سه چهارم سطح زمین را در بر گرفته و در نیمکره جنوبی بیشتر از نیمکره شمالی زمین را فرا گرفته است.
عنوان دریا معمولاً برای دریاچه های شور هم که فاقد مجرای خروجی طبیعی اند نیز استفاده می شود، مانند دریای خزر که دریاچه ای بزرگ است، و دریاچه گالیله که یک دریاچه کوچک با آب شیرین و مجرای خروجی طبیعی است.
عمق دریاها مختلف و تغییر پذیر است. بستر دریاها مانند سطح زمین ناصاف و غیر مسطح می باشد و در زیر آب دره هایی موجود است شبیه به دره هایی که در کوه های بسیار مرتفع مشاهده می کنیم و جزیره های کوچک و کم وسعت نیز قله های کوه های مرتفع زیر دریا هستند.
فهرست اسامی دریاها ( جمعاً 54 دریا ) توسط International Hydrographic Bureau جمع آوری شده است.
بزرگ ترين درياها درياي چين جنوبي، درياي كاراييب و درياي مديترانه هستند.
منابع:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر